Görme engelli kimdir?

Konu: Görme engelli kimdir? Cuma Ocak 29, 2010 2:41 pm

GÖRME ENGELLİ KİMDİR

Görme engelliler, hiç göremeyenler ve az görenler olarak iki kategoriye ayrılır. Görme yetersizliği için yasal ve eğitsel olmak üzere iki tanımlama yapılmaktadır. Yasal tanıma göre, yapılan bütün tedavilerden sonra görme gücü 10’da 1’i veya daha az olan bireylere (görme engelli) denir. Yasal tanımın kapsadığı bireylerin büyük bir kısmı, iri puntolu yazıları okuyabilmekte ve az da olsa görebilmektedir. Eğitsel tanıya göre, ağır derecede görme kaybı olan bireylere görme engelli, iri puntolu yazıları görebilen, şekilleri ve renkleri ayırt edebilen bireylere az görenler denir. Sağlık ve sosyal hizmetlerden yararlanılırken yasal tanıma başvurulur. Görme kaybı olan bireyler için öğretim programları hazırlanırken eğitsel tanımlama dikkate alınır. Görme engellilerin bazı özellikleri şöyle sıralanabilir:
·Normal bir beden gelişimine sahiptirler.
·Edinilen bilgilerin birçoğu görsel yolla olduğu için, görme engellilerin bilişsel alanlarında gecikmeler olabilir. Fakat zihinsel gelişimleri, diğer akranlarıyla aynı düzeylerdedir.
·Mekânı anlamakta ciddi sorunlar yaşarlar, mekânla ilgili bilgiler daha çok tensel uyarılarla verilmeye çalışılır.
·Görme alanındaki yetersizlik, diğer duyularının daha çok gelişmesine ve daha duyarlı hale gelmesine yol açar; bundan dolayı görme yetersizliğinin yol çatığı birçok eksiklik diğer duyu organlarının kullanılmasıyla giderilmeye çalışılır.
·İşitsel ve tensel duyularıyla detayları normal bir insandan daha iyi algılama yetileri vardır.
·Dikkatli dinleme ve herhangi bir konuya yoğunlaşma süreleri daha fazla olabilir.
·Sosyal etkinliklerin içine girme eğilimleri yüksektir.
·Konuşma becerilerinin olması diğer insanlarla kolay iletişim kurmalarını sağlar.
·Öz bakım becerilerinde ve birçok alanda bağımlılıkları uzun bir zaman sürebilir.
·Bağımsız hareket edebilme yetenekleri sınırlıdır.
yollar kaldırımlar caddeler kendilerine uygun hale getirildiğinde tek başına hiç görmeyen bireyler bastonla rahat bir şekilde dolaşabilir.
·Bazıları çok çabuk özgüvenlerini yitirebilirler.
·Toplumsal dışlanma veya akranları tarafından kabul görmeme, onları sosyal izolasyona sürükleyebilir.
Kalıtsal nedenler ile doğum öncesinde, doğum esnasında ve doğumdan sonraki bazı olumsuz durumlar görme engelliliğe yol açabilmektedir. Erken doğan bebeklere oksijenin fazla verilmesi ve yaşamın herhangi bir döneminde geçirilen hastalık, kaza vb. sebepler de görme kaybına neden olabilir. Görme engellilerin eğitimi, okul öncesinden başlar ve bütün eğitim süreci Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda yürütülmektedir. Görme engelli çocuklar için ilköğretim okulları açılmıştır, okul öncesi eğitim bu okulların bünyesinde bulunan sınıflarda verilmektedir. Bu okulların bir kısmı yatılı, bir kısmı da gündüzlüdür. Bazı çocuklar, normal ilköğretim okullarında bulunan özel alt sınıflara ve normal sınıflarda kaynaştırma eğitimine alınmaktadırlar. Bu uygulamaya alınan çocuklar, görme kaygı derecesine ve öğretime açık olma durumuna göre belirlenir. Görme engelliler ilköğretim okullarında, resim-iş ve beden eğitimi dersi dışında normal ilköğretim programları uygulanır. Resim-iş dersi yerine “Modelaj-İş”, beden eğitim dersi yerine de “Beden Eğitimi ve Bağımsız Hareket” dersi verilmektedir. Bu okullarda rehberlik ve eğitici çalışmalar haftalık ders saatleri dışında yapılır. Ayrıca bireysel ve toplu etkinlikler dersinde çocuğun engel durumuna ve kişisel özelliklerine göre çalışmalar yapılır. Bu çalışmaların içinde folklor, müsamere, müzik, düzgün konuşma ve yazma, gezi, incelemeler, insan ilişkileri, bildiklerini, duyduklarını ve düşündüklerini anlatma, bahçe etkinlikleri yer alır. Birçok ders, o alanda özel eğitim almış öğretmenler tarafından verilir. Okuldaki birçok düzenleme, çocukların engel durumuna ve diğer özelliklerine göre yapılır. Okuma yazma çalışmaları Braille (kabartılmış altı nokta) yazı sistemiyle yapılır. Braille kabartma sistemi görme engellilerin eğitim-öğretim çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. İlköğretim ve ortaöğretim ders kitapları kabartmalı olarak Ankara Altındağ Görme Engelliler Basımevi ve Akşam Sanat Okulu’nda basılmaktadır. Az gören öğrencilerin büyük çoğunluğun eğitimleri, hâlâ hiç görmeyen öğrencilerle birlikte görme engelliler okullarında aynı yöntem-teknik ve araçlarla devam etmektedir. Az gören çocukların görme kaybı derecesine göre gruplandırılarak normal eğitim ortamında kaynaştırma uygulamalarına alınma çalışmaları devam etmektedir. Az gören öğrencilerin eğitimlerinin kaynaştırma ile olması oldukça yararlı olacaktır. Görme engelli çocuklar, ilköğretimden sonra normal liselerde eğitimlerini sürdürmektedirler. Hiç görmeyen çocuklar daha bebeklik döneminde fark edilebilir; fakat az gören birçok çocuk yıllarca fark edilmeyebilirler. Görme kaybının bazı belirtileri şöyle sıralanabilir:
·Gereğinden fazla bir noktaya odaklanma
·Obje sürekliliğinin görülmemesi
·Gözlerini parlak ışıktan kaçırma
·Renkleri ve şekilleri ayırtamama
·Önündeki ve etrafındaki küçük nesneleri fark edememe
·Çok sık düşme, eşyalara çarpma
·Gözlerde kızarma ve yaşarma olma
·Çok sık gözlerini ovma
Anne baba yukarıdaki belirtilerden bir veya daha fazlasını gördüğünde, çocuğu göz kontrolünden geçirmeli ve zaman kaybetmeden gerekli önlemleri almalıdır; çünkü görme yetersizliği ne kadar erken fark edilirse, tedavi edilme olasılığı o kadar artar.